Wat we kunnen leren van primaten

Waar komt ons gedrag vandaan? Hoe zijn sociale groepen opgebouwd? Wat is eigenlijk de ideale grootte van zo’n groep? En waarom laten we blijvend steken vallen als we proberen inclusief te zijn? In onze nieuwste Anders Denken Podcast geeft neurowetenschapper Rogier Mars antwoord.

Rogier Mars is universitair hoofddocent aan de Universiteit van Oxford en hoofdonderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij onderzoekt de verschillen tussen de hersenen van mensen en andere dieren, om zo de evolutie van onze hersenen te begrijpen.

Dominant dankzij ons coöperatieve karakter

Mars onderzoekt primaten: een orde van zoogdieren, waartoe alle halfapen en apen (waaronder ook de mens) worden gerekend. Tekenend voor deze orde is het sociale karakter. Wat ons als mensen onderscheidt? Dat zit hem volgens Mars in het coöperatieve component. “Voor onze overleving was het noodzakelijk om in grotere groepen samen te leven en de taken onderling te verdelen. Het ene groepje jaagde, het andere groepje verzamelde. Verzamelen was betrouwbaarder dan jagen, maar jagen leverde meer op, dus daar moesten afspraken over gemaakt worden: samen zullen we alles delen. Dat ‘afspraken maken’, onderscheidt ons van de rest van het dierenrijk. Het leverde ons, ten opzichte van andere primaten, een dominante positie op.”

Het geheim van succes? 150 mensen

Dat coöperatieve component speelt ook vandaag de dag nog een belangrijke rol. Maar volgens Mars komt dat alleen goed tot zijn recht in bepaalde groepsgroottes. “Wij mensen hanteren graag groepen van maximaal 150 personen. Denk bijvoorbeeld aan de oude kerkgemeenschappen, de standardeenheden in het leger, maar bijvoorbeeld ook aan de ‘operational units’ van succesvolle bedrijven. Wordt een groep groter? Dan moeten we die normaliter weer opbreken in kleinere subgroepen. Anders gaat het onderlinge contact en ons coöperatieve component verloren.”

Meer weten over de ideale groepsgrootte? Beluister de Anders Denken Podcast!

Echt contact maken vraagt 60 procent van ons tijd

Maar liefst zestig procent van onze tijd, besteden wij echter in intieme cirkels, van minimaal 1,5 tot maximaal 15 personen. Bouw je aan een team of organisatie? Dan moet je daar dan dus ook rekening mee houden, meent Mars. “Organisaties zijn zich vaak onvoldoende bewust van de tijdsinvestering die nodig is om contacten op te doen en te behouden. Brengen we minder tijd met elkaar door? Dan vinden we het lastiger om het samen eens te worden. Het coöperatieve component gaat dan verloren.”

Inclusiviteit is onnatuurlijk

Dan nog een interessant inzicht op het gebied van inclusiviteit en diversiteit: “Dat is eigenlijk heel onnatuurlijk”, zegt Mars. “Steeds meer organisaties willen de samenleving vertegenwoordigen en een diversiteit aan mensen en competenties samenbrengen. Maar dat staat vaak haaks op de aanwezige cultuur van een team. En heeft te maken met onze natuurlijke neiging om mensen te labelen. Als primaten moesten wij situaties en voedsel snel kunnen beoordelen. Dat was immers noodzakelijk om te kunnen overleven. Dat visueel categoriseren en snel rangschikken van informatie passen wij vandaag de dag ook toe op onze sociale situaties. Het zorgt ervoor dat we mensen zoeken die op ons lijken. En dat staat inclusiviteit in de weg. Daar moeten we rekening mee houden: wees je bewust van die eerste indruk.”

Meer weten over de connectie van onze hersenen en inclusiviteit? Beluister de Anders Denken Podcast!