Duurzame inzetbaarheid
Duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid: alles wat je moet weten

Duurzame inzetbaarheid is een begrip dat steeds vaker opduikt. Maar betekent het precies? En waarom is het zo belangrijk? Ontdek hier hoe het versterken van duurzame inzetbaarheid de sleutel is tot een toekomstgerichte en succesvolle organisatie.

In het kort

Duurzame inzetbaarheid betekent dat medewerkers willen én kunnen werken – nu en in de toekomst. Bij paraDIGMA groep is het geen losse HR-maatregel, maar een strategisch onderdeel van goed werkgeverschap. Het leidt tot minder verzuim, meer werkgeluk, hogere productiviteit en een sterkere organisatiecultuur.

paraDIGMA groep onderscheidt 10 elementen van duurzame inzetbaarheid, waaronder vitaliteit, werkgeluk en persoonlijk leiderschap. Met een praktische aanpak helpen we organisaties om duurzame inzetbaarheid concreet, meetbaar en structureel te maken.

Direct naar:

Wat is duurzame inzetbaarheid?

Duurzame inzetbaarheid wordt op de werkvloer vaak als volgt gezien en omschreven: de mate waarin medewerkers willen (motivatie) en kunnen (belastbaarheid) blijven werken, al dan niet bij dezelfde werkgever (employability), tot aan de pensioengerechtigde leeftijd en met het vermogen om daar zelf de regie over te hebben. Bij paraDIGMA groep geloven we dat duurzame inzetbaarheid niet bij het individu begint, maar bij de organisatie. Medewerkers floreren pas echt wanneer zij zich gezien voelen, zich kunnen ontwikkelen en van betekenis kunnen zijn.

Waarom is het belangrijk?

Aan het werk zijn is belangrijk. Werk verschaft ons inkomen, betrekt ons bij de maatschappij en geeft nut en zin aan het leven. Tegelijkertijd laat het CBS zien dat het ziekteverzuim in Nederland al jaren stijgt. Het is dus belangrijker dan ooit om te investeren in duurzame inzetbaarheid. Niet alleen voor medewerkers, maar ook voor organisaties. Duurzaam inzetbare medewerkers ervaren meer werkgeluk, voelen zich vitaler en besteden meer aandacht aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dat resulteert in hogere productiviteit en minder verzuimkosten voor uw organisatie.

Voordelen voor de werkgever

Er zijn verschillende voordelen voor werkgevers om te investeren in duurzame inzetbaarheid, zoals:

  • Minder verloop
  • Meer werkgeluk bij medewerkers
  • Hogere productiviteit
  • Beter imago
  • Minder verzuim
  • Meer winstgevendheid

Voordelen voor de medewerker

Vaak wordt er vanuit de werkgever gekeken naar duurzame inzetbaarheid. Maar minstens zo belangrijk zijn de voordelen voor medewerkers:

  • Meer werkgeluk
  • Minder stress
  • Hogere productiviteit
  • Hogere vitaliteit
  • Ruimte voor ontwikkeling
  • Meer sociale zekerheid

10 elementen van duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid gebeurt niet vanzelf. Het vraagt om bewuste keuzes, gericht beleid en continu werken aan verbetering. Bij paraDIGMA groep geloven we dat deze tien elementen onmisbaar zijn voor duurzame inzetbaarheid:

Een gezonde bedrijfscultuur is een cultuur waarin medewerkers zinvol werk doen, zich gezien en gewaardeerd voelen, en de vrijheid ervaren om zichzelf te zijn. Waar verschillen er mogen zijn en inclusie vanzelfsprekend is. En een mooie aanvulling: waar collega’s elkaar durven te voorzien van eerlijke feedback door met elkaar in gesprek te gaan.

Persoonlijk leiderschap betekent zelf de regie nemen over uw leven en werk. Weten wie u bent, waar u voor staat en welke richting u op wilt. Maar ook hoe gelukkig u bent, en of u stappen durft te zetten om (nog) gelukkiger te worden.

Strategisch HR is een manier van HRM waarbij de HR-praktijken worden afgestemd op de strategische doelstellingen van de organisatie en op de behoeften van de mensen die er werken. Het is een verbinding tussen organisatiedoelen, cao-afspraken en mensgericht beleid.

Vitaliteit draait om de veerkracht en motivatie van medewerkers, zowel fysiek als mentaal. Medewerkers die vitaal zijn, voelen zich krachtig, in balans en kunnen beter omgaan met de dagelijkse uitdagingen op het werk en daarbuiten.

Door permanente educatie blijven medewerkers continu in ontwikkeling en bij met veranderingen. Zo blijven ze relevant en wendbaar. Niet alleen door hun vakkennis up-to-date te houden, maar juist ook door het versterken van soft skills zoals communiceren en samenwerken. Deze continue vorm van ontwikkeling wordt ook wel Leven Lang Leren (LLL) genoemd: het voortdurend versterken van kennis en vaardigheden.

De mate van sociale zekerheid die een werknemer ervaart, heeft een grote invloed op zijn of haar gedrag binnen de organisatie. De overheid biedt een bepaalde mate van sociale zekerheid, maar ook strategisch HR kan hier ook een rol in spelen.

Medewerkers die werkgeluk ervaren, zijn over het algemeen vitaler, meer gemotiveerd en meer betrokken bij hun werk.

Bevlogenheid ontstaat wanneer medewerkers plezier hebben in het werk en plezier hebben in wat zij doen.

Eigenaarschap is het voelen van verantwoordelijkheid en verantwoordelijkheid nemen. Het is een vorm van intrinsieke motivatie.

Productiviteit is het vermogen om een bepaalde hoeveelheid werk in een bepaalde tijd te verrichten. Dit wordt bepaald door de efficiëntie en effectiviteit waarmee medewerkers werken.

Hoe realiseert u duurzame inzetbaarheid?

Duurzame inzetbaarheid begint niet bij cijfers, maar bij mensen. Het vraagt om een cultuur van vertrouwen, inspirerend leiderschap en medewerkers die eigenaarschap nemen. Maar hoe maakt u dat concreet? Veel werkgevers zien het belang, maar weten niet waar te beginnen. Precies daarvoor ontwikkelden wij de FIT-strategie: een heldere en praktische aanpak die inzicht geeft, richting biedt en duurzame inzetbaarheid verankert in zowel beleid als dagelijks gedrag. Inzicht en bewustwording zijn daarbij de eerste stap naar een toekomstbestendige organisatie.

Voorbeelden uit de praktijk

Bij het versterken van duurzame inzetbaarheid is het belangrijk dat acties worden vertaald naar de dagelijkse praktijk van medewerkers en leidinggevenden. Dat lukt vaak beter met een externe partner die niet alleen adviseert, maar actief meedenkt en ondersteunt. Daarom kiezen veel organisaties voor een samenwerking met een arbodienstverlener. Met name binnen risicovolle sectoren zoals de bouw, zorg, het onderwijs en retail. Hieronder delen we twee voorbeelden van onze samenwerkingen, waarin duurzame inzetbaarheid concreet en resultaatgericht vorm krijgt.

Schoonmaaksector: van reactief naar preventief

Een schoonmaakbedrijf met veel fysieke belasting onder medewerkers kampte met oplopend verzuim. Via een branchegerichte samenwerking boden we een compleet pakket: van verzuimbegeleiding tot preventieve inzet van een bedrijfspsycholoog, RI&E-advies en een externe vertrouwenspersoon. Zowel verzuimende als niet-verzuimende medewerkers en leidinggevenden kregen passende ondersteuning. Zo ontstond een integraal beleid met structurele aandacht voor preventie. Het resultaat: meer grip op inzetbaarheid en minder uitval.

Zorgsector: inzetbaarheid in 4 fases

In de zorgsector, waar de werkdruk hoog is en burn-outs een reëel risico vormen, stond een middelgroot regionaal ziekenhuis onder druk. Samen ontwikkelden we een aanpak om in 4 fases in te grijpen:

  1. Preventie:
    • Regelmatige workshops over stressmanagement en werk-privé balans
    • Ergonomische werkplekanalyses om fysieke belasting te verminderen
    • Gezondheidsonderzoeken om arbeidsgerelateerde ziektes snel te ontdekken
  2. Vroege interventie:
    • Snelle toegang tot psychologische ondersteuning bij eerste signalen van overbelasting
    • Toegang tot een vertrouwenspersoon om situaties snel te de-escaleren
    • Coachingstrajecten voor leidinggevenden om vroegtijdig signalen te herkennen
  3. Re-integratie:
    • Multidisciplinaire aanpak bij langdurig verzuim, inclusief fysiotherapie en arbeidsdeskundig advies
    • Geleidelijke werkhervatting met aangepaste taken
    • Loopbaanbegeleiding en -coaching om de ontwikkeling van medewerkers te stimuleren
    • Nazorgprogramma om terugval te voorkomen
  4. (Langdurig) verzuim
    • Dossiercontrole zodat aanvragen bij het UWV of andere instanties tijdig worden ingediend.
    • Wanneer re-integratie binnen de eigen organisatie niet mogelijk is, ondersteunen tijdens de zoektocht naar een nieuwe werkgever
    • Loonwaarde advies bij een langdurige veranderde belastbaarheid

Deze praktijkvoorbeelden laten zien dat duurzame inzetbaarheid geen abstract begrip is, maar tastbare resultaten oplevert: minder verzuim, meer werkplezier en krachtiger teams. Met de juiste aanpak wordt duurzame inzetbaarheid een solide basis voor blijvend succes in elke organisatie, in elke sector.

Veelgemaakte fouten en valkuilen

Als het gaat om duurzame inzetbaarheid, willen veel organisaties vooral dóen. Initiatieven worden enthousiast opgestart, maar missen vaak samenhang en strategische onderbouwing. Dat is zonde, want zonder helder doel en draagvlak blijft impact uit. Zorg ervoor dat u deze veelgemaakte fouten voorkomt:

  • Te veel losse initiatieven zonder samenhang
  • Alleen focussen op fysieke gezondheid
  • Te weinig draagvlak bij leidinggevenden
  • Geen meetbare doelen formuleren
  • Geen verbinding tussen HR en strategie

Anders denken over duurzame inzetbaarheid

Duurzame inzetbaarheid gaat verder dan het aanbieden van een fruitschaal of een fitness abonnement. Het vraagt om een fundamentele verandering in denken, waarbij de mens centraal staat. Niet pas als het misgaat, maar juist daarvoor. Met meer dan 20 jaar ervaring weten wij dat duurzame inzetbaarheid geen project is, maar een fundamentele shift in denken. Van kortetermijnoplossingen naar langetermijnvisie. Van symptoombestrijding naar het versterken van mensen en organisaties van binnenuit.

Wilt u meer inspiratie voor deze shift in denken? Laat u inspireren door onze Anders Denken Podcast.

Veelgestelde vragen

Een duurzaam inzetbaarheidsbeleid omvat alle inspanningen en keuzes die bijdragen aan medewerkers die vitaal, gemotiveerd en bekwaam worden en blijven. De term ‘beleid’ dekt de lading eigenlijk niet volledig. Het is geen standaardplan, maar een cultuurverandering. Het draait om het versterken van persoonlijk leiderschap, het creëren van een positieve organisatiecultuur en het stimuleren van eigenaarschap. Geen vaste blauwdruk, maar een ontwikkeling waarin elke organisatie haar eigen koers bepaalt.

Het invoeren van een duurzaam inzetbaarheidsbeleid is niet wettelijk verplicht. Maar in een tijd waarin werkdruk, verzuim en personeelskrapte toenemen, wordt het wel steeds meer een noodzaak. Het is een strategische keuze voor organisaties die vooruit willen.

De ondernemingsraad (OR) heeft een belangrijke rol bij het bevorderen van duurzame inzetbaarheid binnen een bedrijf. Niet alleen door toezicht, maar vooral als strategisch partner die het verschil kan maken.

De OR draagt bij aan duurzame inzetbaarheid door:

  • Initiatief te nemen: voorstellen doen om duurzame inzetbaarheid te vergroten.
  • Instemmingsrecht te gebruiken: op belangrijke onderwerpen die gerelateerd zijn aan duurzame inzetbaarheid.
  • De bestuurder te adviseren: over onderwerpen gerelateerd aan duurzame inzetbaarheid.
  • Samen te werken: met de bestuurder, HR, de arbodienst en andere stakeholders.

Inzetbaar zijn betekent dat iemand in staat is om zijn of haar werk te kunnen en willen uitvoeren. Dit wil zeggen dat iemand zowel fysiek als mentaal gezond is en over de juiste vaardigheden en kennis beschikt.

Duurzame inzetbaarheid laat zich niet vangen in één getal, maar er zijn wel duidelijke signalen die richting geven. Denk aan verzuimcijfers (kort en langdurig), verloop binnen de organisatie, en deelname aan ontwikkeltrajecten of opleidingen. Deze indicatoren geven een eerste beeld van hoe medewerkers functioneren en zich ontwikkelen.

Maar cijfers vertellen niet het hele verhaal. Duurzame inzetbaarheid gaat óók over hoe medewerkers zich voelen: ervaren ze werkgeluk, voelen ze zich gezien, durven ze eigenaarschap te nemen? Dat vraagt om gesprekken, feedback en het meten van beleving. Want duurzame inzetbaarheid draait uiteindelijk om mensen, niet om statistiek.

Het duurzaam inzetbaarheidsbudget is een gericht en waardevol middel om te investeren in het welzijn, de ontwikkeling en vitaliteit van medewerkers. Denk aan trainingen voor leidinggevenden, het verbeteren van werkplekken of initiatieven die bewustwording en persoonlijk leiderschap stimuleren. Alles met één doel: medewerkers versterken, voordat problemen ontstaan.

Duurzame inzetbaarheid en vitaliteit worden vaak in één adem genoemd, maar ze betekenen niet hetzelfde.

Vitaliteit draait om de energie, veerkracht en het welzijn van medewerkers, zowel fysiek als mentaal. Een vitale medewerker voelt zich goed, is gemotiveerd en kan de uitdagingen van het werk aan. Vitaliteit vormt daarmee de basis voor een gezonde en productieve werkdag.

Duurzame inzetbaarheid gaat een stap verder. Het is de mate waarin medewerkers wíllen én kúnnen blijven werken. Niet alleen nu, maar ook in de toekomst. Daarbij spelen niet alleen vitaliteit, maar ook factoren als werkgeluk, persoonlijke ontwikkeling, en een gezonde bedrijfscultuur een rol.

Kortom: vitaliteit is één van de bouwstenen van duurzame inzetbaarheid. Zonder vitaliteit geen duurzame inzetbaarheid, maar duurzame inzetbaarheid vraagt om meer dan vitaliteit alleen.

Zet de volgende stap met de FIT-strategie

Wilt u duurzame inzetbaarheid in uw organisatie écht van de grond krijgen? Dan is het tijd om verder te kijken dan losse initiatieven. De FIT-strategie van paraDIGMA groep helpt u om duurzame inzetbaarheid structureel en doelgericht aan te pakken. Praktisch, meetbaar en afgestemd op uw organisatie. Maak kennis met de FIT-strategie en ontdek hoe u de stap zet van goede bedoelingen naar blijvend resultaat.

Meer duurzame inzetbaarheid

Ga naar de bovenkant