Psychologie arbeid en gezondheid

Mensen je kostbaarste kapitaal? Zo investeer je erin!

In 2022 hadden 1,6 miljoen werknemers last van burn-out gerelateerde klachten. En dat aantal stijgt ieder jaar opnieuw. Hoe komt dat? En nog belangrijker: hoe voorkom je dat? In onze nieuwste Anders Denken Podcast geeft prof. dr.Wilmar Schaufeli antwoord.

Prof. dr.Wilmar Schaufeli is hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie. Hij is geregistreerd klinisch psycholoog, GZ-psycholoog en arbeids- en organisatiepsycholoog. Daarnaast staat hij aan het roer van ‘Triple i’, een internationaal onderzoek- en adviesbureau voor de optimalisatie van duurzame inzetbaarheid van werknemers.

Dé misvatting van de burn-out

Volgens Schaufeli is het belangrijk om eerst vast te stellen wat een burn-out precies is. Want zoals er nu over de burn-out gesproken wordt, klopt niet, meent hij. “We hebben het te vaak over een burn-out, terwijl we eigenlijk burn-out gerelateerde klachten bedoelen. Denk aan vermoeidheid, een verminderde motivatie en niet helder kunnen nadenken. Op dit moment kampt zo’n 18 procent van de Nederlandse bevolking met dit soort klachten. Dat betekent echter niet dat 18 procent een burn-out heeft. Want heb je een klinische burn-out? Dan ben je volledig uitgebrand en niet meer in staat om te werken. Dan hebben we het over 1 à 2 procent van de Nederlandse bevolking.”

• Meer weten over wat een burn-out precies is? Beluister de Anders Denken Podcast!

Gaan voor de baan

Als werkgever wil je er natuurlijk alles aan doen om dit soort percentages te voorkomen. Je wil dat je mensen ‘gaan voor de baan’. Om dat te bereiken moet je in de eerste plaats goed luisteren naar je werknemers, stelt Schaufeli. “Wat zijn hun behoeften? Waar krijgen zij energie van? En hoe kunnen zij hun werk met plezier blijven doen? Helaas staan de meeste werkgevers hier te weinig bij stil.” Daarom ontwikkelde Schaufeli het Job Demands-Resources model (JD-R model).

Job Demands-Resources model

Het JD-R model wordt gebruikt om de relaties tussen werkkenmerken en werkuitkomsten te bestuderen. Het veronderstelt dat hoge werkeisen (stressoren) leiden tot stressreacties, terwijl het beschikken over veel energiebronnen leidt tot hogere motivatie en productiviteit. “Kijk, in elk werk zit stress, anders is er geen uitdaging. Maar daar moeten dan wel voldoende energiebronnen tegenover staan. Wanneer de stressoren en energiebronnen met elkaar in balans zijn, zijn je werknemers energiek en bevlogen. Wanneer dat niet zo is, kunnen je werknemers te maken krijgen met uitputtingsklachten, met een burn-out tot gevolg.”

• Meer weten over het Job Demands-Resources model? Beluister de Anders Denken Podcast!

Investeer in je mensen

Het JD-R model geeft organisaties inzicht in de aanwezige stressoren en energiebronnen. Dit onderzoek moet volgens Schaufeli echter alleen als middel, en dus niet als doel worden gezien. “Met de resultaten moet vervolgens wel iets gedaan worden. Vaak is de werkdruk te hoog, ontbreekt het de organisatie aan tijd of zit strategisch HR niet aan dezelfde tafel als het hogere management. Daar gaat het mis. Je kunt wel roepen dat mensen je kostbaarste kapitaal zijn, maar dan moet je wel investeren in dat kapitaal!”

• Benieuwd naar de adviezen van Schaufeli? Beluister de Anders Denken Podcast!