Het Anders Denken Symposium 2022: de zin en onzin van binden en boeien

Ieder jaar organiseert paraDIGMA Groep het Anders Denken Symposium om HR-professionals, leidinggevenden en directie te inspireren en aan te zetten om buiten de lijntjes te denken. Dit jaar was het eindelijk weer mogelijk om fysiek bijeen te komen. Deze editie stond volledig in het teken van het binden en boeien van medewerkers. Want met de krapte op de arbeidsmarkt, houdt dit veel werkgevers bezig. In een bomvol Flint Theater in Amersfoort gaven de sprekers Rudo Vissers, Emilie Scholtens, Kim Jansen en Jimmy Nelson ieder een andere kijk op de wereld van arbeid en gezondheid.

Niet binden en boeien, maar groeien door te inspireren en snoeien

Rudo Vissers, CEO van paraDIGMA groep, opende de avond met de stelling dat we tegenwoordig te veel geleid worden door angst: “We zijn bang voor een virus, een oorlog of een recessie. En ook op de werkvloer zijn we continu angstig dat er iemand weg gaat.” Een grote fout, volgens hem. In plaats van krampachtig vast te houden aan personeel waarvan je eigenlijk merkt dat ze niet meer op hun plek zitten, kun je beter het gesprek aan gaan en zoeken naar een oplossing om wel weer werkplezier te ervaren. “Misschien zijn er intern mogelijkheden voor een andere functie of aanpassing van  werkzaamheden. En zo niet, accepteer dat dan gewoon. Help iemand naar buiten in plaats van iemand vast te houden met een leaseauto, meer vakantiedagen of extra salaris.” Daarmee jagen we het verzuim volgens hem alleen maar op.

Wie mensen wil boeien, moet dat volgens Rudo doen vanuit intrinsieke motivatie en werkinhoud. “Geef mensen autonomie, vertrouwen, eigenaarschap en richt je op persoonlijke groei en ontwikkeling. Natuurlijk moet goed werk beloond worden, maar probeer niet te binden en boeien met factoren die niets met het werk te maken hebben. Iemand moet blijven omdat hij of zij met plezier naar het werk gaat.” Rudo pleit dan ook voor een nieuw adagium: ‘Niet binden en boeien, maar groeien door te inspireren en te snoeien’.

Context is bepalend voor gedrag

Vervolgens deelde Emilie Scholtens, leiderschapscoach en -consultant en ex-Jehovah’s Getuige, met een persoonlijk verhaal haar kijk op het effect van gebonden en geboeid zijn. Emilie haalde het voorbeeld aan dat personen zich in de ene situatie heel erg klein, afhankelijk en onzeker kunnen voelen, en tegelijkertijd op een ander moment juist heel sterk en verantwoordelijk. “De verklaring hiervoor is dat context gedrag bepaalt. Vaker dan je denkt is er sprake van ongezonde dynamiek in situaties”, vertelde ze. “Dit heeft als gevolg dat we ons willen conformeren en ons proberen te gedragen volgens ongeschreven regels in plaats van dat we onszelf zijn. Dat kan het onmogelijk laten voelen om autonoom te zijn of te handelen.”

Maar wat is dan gezonde dynamiek? Dat zit volgens Emilie zo: er moet voor iedereen plek zijn, geven en nemen moet in balans zijn én de ordening in het systeem moet kloppen. “Die elementen moet je continu terugzien. Maar meestal is er in organisaties sprake van hele andere dynamieken.” De rol van leidinggevenden speelt hierin volgens Emilie een cruciale rol. Ze vertelt: “Als leidinggevende bepaal je niet alleen de context, je bént het ook. Je kunt nog zo veel getalenteerde mensen in dienst hebben, maar als er voor hen geen ruimte is om keuzes te maken, op je gevoel af te gaan en verantwoordelijkheid te dragen, dan blijven ze klein en gaan ze zich conformeren.”

Ze vroeg de aanwezigen na te denken over welk eigen gedrag echt het verschil maakt. “Kun jij verandering brengen? Kan je stoppen met binden en boeien en starten met echte verbinding? Kun je een plek creëren waarin medewerkers aan de hand van hun expertise en talenten écht aan de slag kunnen?” Dat dat moeilijk is, ontkent Emilie niet. “Niemand gaat met de intentie naar werk om met zijn of haar gedrag iemand klein en afhankelijk te maken. Toch gebeurt het wel. Wees daarom eens kritisch naar jezelf. Stap af van dingen die veilig voelen, zoals programma’s die we verzinnen om ons grip te geven. Doe eens iets wat je niet kent. Je hebt iedere dag de kans én de keuze om het anders aan te pakken en stappen te zetten”, zo sluit ze af.

De sleutel tot een energieke en futureproof organisatie

Als derde was het de beurt aan Kim Jansen. Als generatie-expert nam ze de aanwezigen mee in de wereld van generaties op de werkvloer en de uitdagingen én mogelijkheden om elkaar te versterken. “Want hoewel we niet alle verschillen kunnen wijden aan een generatiekloof, kunnen generatieverschillen soms zo groot zijn dat ze individuele verschillen overstijgen”, vertelde ze. Volgens Kim zijn we allemaal gedeeltelijk het product van de tijdsgeest waarin we zijn opgevoed. Ze nam het publiek mee in de kenmerken van verschillende generaties en hoe zich dit uit op de werkvloer. Bijvoorbeeld in verschillende carrièrepaden en ambities. Waar voor de één 25 jaar in dienst bewonderingswaardig is, bestempelt de ander het als ambitieloos. Hetzelfde geldt voor het nemen van een sabbatical voor je dertigste. De één vindt het totale aanstellerij, en voor iemand anders is het een kwestie van ‘waarom niet?’.

Fricties op de werkvloer hebben volgens Kim vaak te maken met oudere generaties die – heel algemeen genomen – vaak nog hangen aan de profit en power-mentaliteit. Zij houden van status, macht, aanzien en controle. De jonge generatie neigt veel meer naar een purpose en pleasure-mentaliteit, waarbij verandering, vrijheid, vertrouwen en chaos een grote rol spelen. “Het één is niet per se beter dan het andere”, vertelt Kim. De vraag is wie zich moet aanpassen aan wie. “Als je móet kiezen, dan zeg ik dat oud zich moet aanpassen aan jong. Wat energie geeft aan de jonge generatie, is vaak de sleutel tot het updaten van je organisatie”, aldus Kim.

Is dat dan de heilige graal? Zeker niet. Volgens Kim is in de praktijk uiteraard een combinatie noodzakelijk waarbij iedereen moet geven en nemen. “De toekomstbestendigheid van je organisatie hangt af van de jeugdigheid van álle generaties en de kwaliteit van interactie tússen de verschillende generaties.” Kim is dan ook geen voorstander van een focus op het binnenhouden van personeel. Want, zo stelt ze: “Je kunt niet voorkomen dat mensen weggaan. Focus liever op hoe je het beste uit mensen haalt.  Door kennis, invloed en ervaring van oud, te combineren met de frisse blik, creativiteit en innovatiekracht van jong. Dát is de sleutel tot een energieke en futureproof organisatie.”

Magische afsluiting

De laatste spreker was fotograaf Jimmy Nelson. Dankzij zijn inspirerende levensverhaal, nam hij de aanwezigen met indrukwekkende verhalen mee in de uitdagingen die verschillende culturen soms creëren. Hij inspireerde de zaal om te werken aan wederzijds vertrouwen, het opbouwen van connecties én om eens met een andere bril naar de wereld om je heen te kijken. Wie anders durft te kijken, zal ontdekken dat schoonheid en verbinding vaak dichterbij is dan je zelf denkt.

Het symposium werd spetterend afgesloten met niemand minder dan illusionist Hans Klok, die het publiek vermaakte met een verrassende show en hen op geheel eigen wijze wist te binden en boeien. Op de aansluitende netwerkborrel was dan ook genoeg om over na te praten.

We kijken terug op een zeer geslaagde avond met inspirerende sprekers, indrukwekkende acts en een enthousiast publiek. We hopen dat u met een andere bril kijkt naar problemen of uitdagingen waar u mee te maken heeft, zowel op zakelijk als op persoonlijk vlak.

Zien we u volgend jaar (weer)?

Zoals elk jaar is het Anders Denken Symposium op de laatste donderdag van de maand; omcirkel 28 september 2023 alvast in uw agenda en schrijf u in via www.andersdenkensymposium.nl voor de nieuwsbrief, zodat u als eerste bericht ontvangt zodra de inschrijving geopend is!