Kritische factoren bij re-integratie van een werknemer met psychische klachten

Psychische klachten onder werknemers leidt tot vermindering van productiviteit en een toename van arbeidsverzuim in organisaties. De financiële gevolgen hiervan zijn vanzelfsprekend ongunstig voor bedrijven maar voornamelijk zijn er veel nadelige gevolgen voor het individu. Afwezigheid van werk draagt bij aan een afnemende kwaliteit van leven. Bij het begeleiden van medewerkers met psychische klachten in hun terugkeer naar werk, is het identificeren van de factoren die de medewerker ervaart als belemmerend in de terugkeer naar werk, van belang. Wanneer dit inzichtelijk is gemaakt, kan vervolgens gesproken worden over hoe die persoon van plan is om deze belemmerende factoren te overwinnen.

Uit recent wetenschappelijk onderzoek is naar voren gekomen dat een belangrijke voorspellende factor het zelfvertrouwen is dat iemand ervaart om weer succesvol terug te kunnen keren in zijn of haar werk. Professionals in de gezondheidszorg worden dan ook geadviseerd om met hun cliënten de opvattingen, verwachtingen, angsten, ervaren barrières en hun zelfvertrouwen ten aanzien van de terugkeer naar werk te bespreken. Momenteel wordt er tevens onderzoek gedaan binnen Tranzo Tilburg University naar belemmerende en bevorderende factoren die een rol spelen bij terugkeer naar het werk bij mensen met psychische problemen.

Uit eigen praktijk is tevens onze ervaring dat de snelheid waarmee iemand terugkeert in zijn of haar werk toeneemt wanneer regelmatig gesproken wordt over de belemmeringen die de persoon moet overwinnen om succesvol en duurzaam te re-integreren. Dit zorgt ervoor dat het zelfvertrouwen toeneemt en de inspanningen en coping strategieën die iemand geneigd is te verrichten veranderen. Namelijk van vermijdende coping naar actief aanpakken.

8 factoren die de terugkeer naar werk kunnen belemmeren

Om inzicht te geven wat de belemmeringen zijn die mensen kunnen ervaren in hun terugkeer naar werk, hebben we een top 8 (in willekeurige volgorde) opgesteld.

1. Angst voor terugval

De gedachtes dat de psychische problemen mogelijk erger zullen worden nadat iemand zijn/haar werkzaamheden weer heeft hervat, of de verwachting dat nieuwe klachten zullen ontstaan.

2. Concentratie problemen op het werk

De ervaring of de verwachting van de medewerker dat hij/zij zich moeilijk kan concentreren, moeilijk kan reflecteren of beslissingen kan maken door de psychische problemen.

3. Taakeisen

Of iemand het vertrouwen heeft om, nadat hij/zij teruggekeerd is in het werk, om verantwoordelijkheden die bij het werk horen aan te kunnen. Bijvoorbeeld productiviteiteisen of deadlines.

4. Gevoelens van onrechtvaardigheid

De angst of verwachting dat het contract niet verlengd wordt, of dat ontslag dreigt wanneer de medewerker volledig teruggekeerd is in het werk. Maar ook gevoelens dat er onvoldoende erkenning is vanuit de werkplek over de inspanningen die gemaakt worden om terug te keren in het werk.

5. Moeizame relatie met leidinggevende

De afwezigheid van regelmatige communicatie met direct leidinggevende of een negatieve kijk van leidinggevende op de gezondheidsklachten van de persoon. Maar ook het (ir)reële gevoel van de werknemer dat zijn/haar leidinggevende met tegenzin de persoon begeleid in de terugkeer naar het werk.

6.  Lastige relatie met collega’s

Denk hierbij aan het opzien tegen het herpakken van het contact met collega’s. Het gevoel hebben dat ze verplicht zijn om redenen van afwezigheid met collega’s te bespreken maar dit moeilijk vinden of tegenop zien. Of het gevoel hebben dat het gedrag van collega’s is veranderd ten aanzien van jou nadat je teruggekeerd bent in het werk (bijvoorbeeld niet oprecht meer of hypocriet).

7. Werk-privé relatie niet in balans

De verwachting hebben dat wanneer werkzaamheden weer volledig hervat worden dat andere aspecten in het leven onvoldoende aandacht zullen krijgen (bijvoorbeeld sport, aandacht voor kinderen, huishouden) en daarom opnieuw disbalans zal ontstaan.

8. Verlies aan motivatie

Daadwerkelijk geen zin meer hebben in het werk; het werk niet meer leuk of inspirerend vinden.

Vanzelfsprekend spelen vaak een combinatie van bovenstaande factoren een rol. Ook is niet altijd duidelijk of deze gevoelens en gedachtes van de medewerker reëel zijn. Hierover praten en de persoon zelf hierover laten nadenken opent deuren naar oplossingen in plaats van dat het gedrag in de vorm van vermijding van de werkvloer bevorderd wordt.

Meer informatie

Herkenbaar of interessant? Of heeft u vragen over bovenstaande? Neem dan eens contact op met de psycholoog van PSION waar u eerder mee samengewerkt heeft of neem contact op met onze Servicedesk via servicedesk@psion.nl. Wij denken graag met u mee over wat binnen uw organisatie leeft en wat u met deze inzichten kunt doen.